به نقل از «مهر»

بودجه پژوهش کشور باید برحسب نقشه جامع علمی توزیع شود

تاریخ انتشار: ۲۲ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۲۸۳۸۴۵

به گزارش خبرگزاری مهر، حجت الاسلام والمسلمین دکتر رضا غلامی در «همایش حکمرانی در عرصه علم، فناوری و نوآوری»، بیان کرد: به لطف الهی و با راهبری‌های هوشمندانه شخص رهبر معظم انقلاب اسلامی، کشور ما در شرایطی که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی از هیچ موقعیت علمی‌ و فناوری در جهان برخوردار نبود و در عقب ماندگی علمی و فناوری محض قرار داشت، با یک پیشرفت جهشی در ساحت علم و فناوری روبرو شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی ادامه داد: طی سه دهه اخیر، کشور ما سال به سال، موقعیت های علمی بهتری را در جهان کسب کرده است و همانطور که می دانید، صرفاً در عرصه تولید مقالات علمی، کشور ما به رتبه پانزدهم دنیا رسیده است. با این حال، رهبر عزیز انقلاب در سالهای اخیر دائماً بر روی این نکته تاکید داشته اند که خیلی به این رتبه ها دلخوش نکنید؛ این رتبه‌ها یک شروع است نه یک مقصد و مقصد واقعی ما، پیشتازی در عرصه علم و فناوری و عبور از مرزهای علمی و فناوری است. در همین جهت، اخیراً مقام معظم رهبری بر ضرورت جهش مجدد علمی تاکید کردند.

رییس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وزارت علوم در تشریح ۱۲ توصیه کلیدی برای جهش علمی در نظام آموزش عالی و نظام پژوهش و نوآوری گفت: اول گفتمان پیشرفت همه جانبه‌ علم و فناوری باید زنده نگاه داشته شود. گفتمان ها نه فقط جریان ساز هستند بلکه به صورت پنهان، نقش مدیریتی نیز دارند. باید قبول کرد که گفتمان پیشرفت علمی که با عنوان جنش نرم افزاری یا نهضت تولید علم از آن تعبیر می شود، طی 10 سال اخیر کم رمق شده است.

وی افزود: هم خود دانشگاه ها و پژوهشگاه ها و مراکز فناوری در صیانت از این گفتمان کم کاری کرده اند، و هم رسانه ملی و گروه های مرجع کم کاری کرده اند. به همین دلیل است که به نظر می رسد، امروز مهم ترین اقدام برای شکل گیری جهش علمی، رونق دهی مجدد به گفتمان پیشرفت علم و فناوری است.

غلامی بیان کرد: نکته دوم اینکه هر میزان که رشد علم و فناوری در زندگی مردم ملموس باشد، احساس خوشی و امید به آینده در میان مردم بوجود آورده و همین امر، زمینه رشد علم و فناوری را بیشتر می کند. نباید همراهی اکثریت مردم را با جریان پیشرفت علم و فناوری دست کم بگیریم. زمانی رشد علم و فناوری به سکه رایج تبدیل می شود که مردم در اثر چشیدن طعم شیرین پیشرفت علم و فناوری، به پشتوانه اصلی پیشرفت علم و فناوری تبدیل شوند.

وی گفت: طی سال های اخیر و با هدف مقابله با تحریم ها، پیشرفت های علمی و فناوری حضور بیشتری در متن زندگی مردم پیدا کرده است اما مطالعات میدانی نشان می دهد که این میزان حضور از منظر عموم مردم، اصلاً کافی نیست.

غلامی سومین نکته را لازمه اثربخشی پیشرفت های علمی و فناوری، ورود این پیشرفت ها در زنجیره صنایع بزرگ و کوچک دانست و افزود: ما در پیوند پیشرفت علمی، به چند صنعت مهم به ویژه صنعت دفاعی توفیقات خوبی داشته ایم اما این میزان ورود، به هیچ وجه کافی نیست و کشور ما را بواسطه رشد علمی به یک کشور پیشرفته تبدیل نمی کند.

وی خاطرنشان کرد: نمونه بارز آن، روسیه است که به رغم آنکه از جهت دفاعی و یا بعضی صنایع دیگر مانند هوا- فضا و غیره درجه یک محسوب می شود، از جهت اقتصادی جزو کشورهای وابسته و امروز در اثر تحریم های غرب، جزو کشورهای گرفتار است. لذا من تاکید دارم، ما باید رشد علم و فناوری را به همه صنایع خصوصاً صنابع بزرگ پیوند بزنیم. در حال حاضر، افزایش شرکت های دانش بنیان خوشحال کننده است اما عمده این شرکت ها، هنوز سهمی در صنایع بزرگ و کلیدی کشور ندارند.

رییس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وزارت علوم با بیان اینکه رشد علم و فناوری به روش گلخانه ای پیشرفت علم و فناوری و نوآوری های بزرگ را محدود می کند، افزود: حتی مساله‌مندی، که مقدمه تولید ایده و نوآوری است، در بستر طبیعی باید رخ بدهد. من مخالف، استفاده از روش های گلخانه ای نیستم اما این روش ها باید محدود و در عرصه های خاص و استراتژیک باشد. اگر می خواهیم به جهش مجدد علمی برسیم، باید رشد علمی، به روح حاکم در نظامات آموزشی و پژوهشی کشور تبدیل شود.

غلامی تصریح کرد: نکته پنجم این است که بخش مهمی از ظرفیت های علمی ما هدر می رود. در یک محاسبه ساده، از مجموعه سرمایه گذاری های کشور و از مجموع ظرفیت های بالفعلی که داریم، خروجی به مراتب بیشتری می توان انتظار داشت. بدون اغراق، من معتقدم ظرفیت ما در خیلی عرصه ها بیش از این چیزی است که تا الان به آن دست یافته‌ایم و ضعف مدیریت یا ناشیگری ها موجب شده که بخشی از ظرفیت ها هدر برود.

وی در بیان مساله ششم برای جهش علمی مجدد گفت: روندهای حاکم بر نظام آموزش و پژوهش کشور کهنه و کم‌کارا است و ظرفیت های نوآوری را به شدت تضعیف کرده است. رهبر انقلاب هم‌زمان با ضروری خواندن تحول بنیادین در آموزش و پرورش، لزوم تحول بنیادین در نظام آموزش عالی را هم تصریح کردند اما وزارت علوم و وزارت بهداشت به بهانه اینکه تدوین نقشه جامع علمی کشور، همان تحول در آموزش عالی است، زیر بار این تحول نرفتند و شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در پیگیری این مطالبه مهم مقام معظم رهبری کوتاهی کرد.

غلامی با اشاره به توصیه هفتم با بیان اینکه چرخه نوآوری در کشور ما کامل، قوی و روان نیست، افزود: چرخه نوآوری یک فرایند پیوسته و سیستماتیک است با حلقات گوناگون شامل، تولید ایده یا کشف، ارزیابی و اعتبار سنجی، ثبت، خدمات رسانی و تجاری سازی که هر یک از این حلقات به حلقات جزئی تر تقسیم می شود. در یک چرخه نوآوری، ممکن است صدها حلقه جرئی وجود داشته باشد.

وی یادآور شد: به نظر من، ما حلقات مفقوده زیاد داریم یا بعضی حلقات معیوب هستند یا به همدیگر اتصال ندارند و لذا در چرخه اختلال بوجود آورده اند. چه در مرحله نوآوری، چه در مرحله اعتبارسنجی و چه در مرحله خدمات رسانی و تجازی سازی.

غلامی در بیان توصیه هشتم، حضور و مشارکت کشور ما در جریان جهانی علم را کافی ندانست و افزود: این تصور که ما می توانیم در یک جزیره به مرزهای علمی تقرب پیدا کنیم و حتی فراتر از آن به جایگاه پیشتازی در جهان دست پیدا کنیم، یک تصور خام و نادرست است. من معتقدم بهترین راه برای مشارکت در جریان جهانی علم و نفع بردن از آن در مسیر پیشرفت علمی، در کنار حضور در پروژه های علمی چند ملیتی، تأسیس پروژه‌های بزرگ مشترک با عضویت مراکز تحقیقاتی درجه یک و استادان و دانشمندان بزرگ دنیاست.

وی با بیان اینکه استفاده ما از دانشمندان ایرانی خارج از کشور، بسیار اندک است، گفت: توصیه نهم این است که باید قبول کنیم که در برابر پدیده مهاجرت منفعل هستیم. به نظر بنده، باید مهاجرت را به دو قسم مهاجرت سفید و مهاجرت سیاه تقسیم کنیم. مهاجرت سفید، مهاجرتی است که فرد برای کسب علم و بهره مندی از موقعیت بهره گیری از امکانات پیشرفته تر برای نوآوری مهاجرت می کند اما قلبش با کشور است لذا حتی اگر هم برنگردد، در همان خارج از کشور، به طرق گوناگون از جمله عضویت در پروژه های بزرگ ملی، به کشورش خدمات بزرگ ارائه می کند. من معتقدم باید بدون افتادن در دام سیاست‌زدگی، باشگاه هایی برای همکاری دانشمندان ایرانی خارج از کشور با دانشمندان داخلی ایجاد کنیم.

رییس پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی وزارت علوم با بیان اینکه علوم انسانی با علوم دیگر تعامل درستی ندارد، افزود: درباره توصیه دهم باید گفت که حوزه انسانی در مسیر رشد و پیشرفت نیست. هرچند کل علوم بنیادی من جمله علوم پایه در ضعف قرار دارد. در خصوص علوم انسانی، بر خلاف تصورات ناپخته، علوم انسانی است که با کمک عقلانیت دینی، مسیر تبدیل علم و فناوری به خوشی، به رفاه و به قدرت و از همه مهم تر، به سعادت را مهیا می کند.

غلامی با تاکید بر اینکه ما از یک نظام حکمرانی علم و فناوری قوی برخوردار نیستیم، گفت: از نظر من، حکمرانی یک امر پساعلمی محسوب می شود. یعنی حکمرانی به علم تکیه دارد، حتی به عقلانیت عملی که منبع صدور هنجارهاست تکیه دارد، اما خودش یک فناوری نرم است. حکمرانی خودش علم نیست هرچند علم درباره آن صحبت می کند. ما هنوز این فناوری را به درستی درک نکرده ایم و طبیعی است که چندان هم از مزیت های آن برخوردار نیستیم. نظام حکمرانی، نظامی است که قدرت تبدیل سیاست های کلی به سیاست های جزئی و تهیه نقشه راه و از همه مهم تر، اجرایی سازی نقشه راه با کاربست انواع ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری و ساختارها را دارد.

وی با اشاره به توصیه دوازدهم گفت: بودجه پژوهش کشور نه فقط باید بر اساس میزانی که سیاست های کلی نظام تعیین کرده است، کامل اختصاص پیدا کند و به موقع پرداخت شود، بلکه باید درست و منطقی و بر حسب نقشه جامع علمی توزیع شود. کمبود بودجه یا عدم توزیع معقول، اشکال بزرگی است که بخشی از آن، به فقدان باور به پیشرفت علمی در میان مسئولان ارشد دولت و مجلس برمی گردد، و بخشی از آن، به تزیینی و تشریفاتی دیدن پیشرفت علمی و فناوری برمی گردد. من مشکلات مالی کشور در سال های گذشته را درک می کنم، اما مشکل بودجه پژوهش را باید در جاهای دیگر جستجو کرد.

کد خبر 5965994 زهرا سیفی

منبع: مهر

کلیدواژه: مقام معظم رهبری مقام معظم رهبری وزارت علوم رضا غلامی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نقشه جامع علمی کشور بودجه پژوهشی سند آمایش آموزش عالی شورای عالی انقلاب فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاه های علوم پزشکی وزارت علوم سازمان امور دانشجویان دانشگاه تهران وزارت علوم تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی سازمان سنجش کنکور ۱۴۰۳ دانشجویان آزمون دستیاری مرکز سنجش آموزش پزشکی پیشرفت علم و فناوری رشد علم و فناوری علمی و فناوری پیشرفت علمی وزارت علوم ظرفیت ها کشور ما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۲۸۳۸۴۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری وارد فرودگاه یاسوج شد

به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای کهگیلویه و بویراحمد، صبح امروز محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری وارد فرودگاه یاسوج شد و مورد استقبال استاندار کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفت.

حضور در دانشگاه یاسوج و افتتاح سردر دانشگاه، زیارت مقبره شهید گمنام، کلنگ‌زنی دومین خوابگاه متاهلی، بازید از چندین پروژه فعال و در حال ساخت، مصاحبه با شبکه سراسری به صورت زنده از خبر ۱۴، نشست با اعضای هیأت رئیسه، نشست آمایش آموزش عالی، نشست با اعضای هیأت علمی در قالب جلسه گرامیداشت هفته معلم (استاد) و تجلیل از برگزیدگان و سرآمدان علمی و موارد دیگر از برنامه‌های این سفر یک روزه است.